10 نكته‌ي مهم در نوشتن طرح كسب و كار موفق
هر چند نوشتن يك طرح كسب و كار در ابتدا ممكن است تلاشي بي‌نتيجه به نظر آيد، نمي‌توان اين واقعيت را ناديده گرفت كه داشتن اين مهارت امر اجتناب‌ناپذيري است براي كارآفرين يا هر كسب و كاري كه به دنبال راهي براي افزايش موفقيت خود مي‌باشد. در اينجا به 10 نكته‌ي مهم در نوشتن طرح كسب و كار موفق اشاره مي‌كنيم.
1- از نگاه مخاطب بنويسيدنقطه‌ي شروع هر طرح تجاري بايد از نگاه مخاطب باشد. هدف طرح چيست؟ آيا يك سرمايه‌گذاري مطمئن به شمار مي‌آيد؟ آيا در راستاي طرح‌هاي آتي شركت قرار مي‌گيرد؟ با توجه به مخاطب نويسنده بايد به گونه‌اي بنويسد كه طرح براي مخاطب قابل درك باشد. چرا كه هر مخاطبي با توجه به نيازمندي‌هاي خود با طرح ارتباط برقرار مي‌كند. براي مثال يك سرمايه‌گذار بالقوه به دنبال توضيحات روشني درباره‌ي نرخ بازگشت سرمايه و چهارچوب زماني بازگشت پول خود است.
2- بازار را كاملاً بشناسيد. كارآفرين بايد به دنبال شناخت كامل بازار خود باشد و اطمينان حاصل كند كه در طرح خود حجم بازار، نمودار پيش‌بيني رشد آن، و چگونگي دسترسي به بازار هدف را ديده است. براي مثال در طرح تجاري يك كافي‌نت بايد جمعيت منطقه، ضريب نفوذ اينترنت در آنجا، پيش‌بيني‌ها پيرامون رشد مثبت و يا مفني استفاده از اينترنت و ... لحاظ شود. ضمن آنكه بررسي شرايط و محيط رقابتي را نبايد از قلم انداخت.
3- رقابت را درك كنيداز اجزاي مهم شناخت هر محيط كسب و كاري، شناخت رقابت حاكم بر آن، چه از نظر ماهيت و چه از نظر الزامات است. آيا محيط به شدت رقابتي است و يا بالعكس رقابت در آن كم است. رقبا چگونه به رقابت مي‌پردازند. آيا رقيبي وجود دارد كه رهبري قيمت را داشته باشد؟ و نهايتاً داشتن درك عميقي از مباني رقابت در بازار الزامي است. آيا با قابليت‌ها و امكانات موجودتان توان رقابت با رقبا را داريد؟
4- به جزئيات توجه كنيد.طرح را بدون اضافات و حشويات بنويسيد. اما به گونه‌اي كه جزئيات كافي را در بر گيرد تا خواننده اطلاعات كافي جهت تصميم‌گيري آگاهانه را داشته باشد. نويسنده‌ي طرح تجاري معمولاً نقش مهمي در راه‌اندازي كسب و كار دارد. طرح تجاري بايد حس حرفه‌اي بودن را منتقل كند؛ بدون غلط‌هاي املايي، شامل استنتاج‌هاي واقع‌گرايانه، و مدل‌سازي‌هاي قابل اعتماد و اطلاعات دقيق باشد. نويسنده بايد در مورد قالب ارائه هم تصميم‌گيري كند به عنوان مثال اگر نياز به ارائه طرح وجود دارد يك مجموعه اسلايد پشتيبان نيز براي آن تهيه نمايد.
5- بر روي فرصت متمركز شويد.اگر براي كسب و كار خود به دنبال سرمايه‌گذار هستيد مهم است كه به طور شفاف فرصت سرمايه‌گذاري را شرح دهيد. چرا كه سرمايه‌گذار بايد سرمايه‌گذاري در كسب و كار شما را به سپرده‌گذاري در بانك، خريد سهام يا سرمايه‌گذاري در كسب و كار ديگري ترجيح دهد؟ وجه مميزه‌ي محصول پيشنهادي شما چيست؟ چرا افراد پول پولشان را صرف خريد از شما مي‌كنند؟
6- مطمئن شويد كه تمام حوزه‌هاي كليدي را پوشش داده‌ايد. پيرامون آن چه يك طرح كسب و كار بايد در برگيرد تحقيق كنيد. بخش‌هايي را به معرفي شركت، محصول/خدمت، بازار، رقابت، تيم مديريتي، بازاريابي، عمليات و برنامه‌هاي مالي اختصاص دهيد. با اين كه بخش بيشتر طرح از متن تشكيل مي‌شود، بهتر است شامل چند نمودار رنگي و جدول ساده نيز باشد.
7- دو دو تا چهارتا كنيد.اعداد بايد كاملاً دقيق و معتبر باشد. هزينه‌هاي بايد كاملاً مستند و پيش‌بيني‌هاي فروش بايد محافظه‌كارانه و واقع‌بينانه باشند. در حالي كه هزينه‌ها را بادقت بيشتري مي‌توان پيش‌بيني كرد، عامل اصلي موفقيت يا شكست يك كسب و كار ميزان فروش آن است. اگر نمي‌توانيد محاسبات را انجام دهيد از كسي بخواهيد كه جريان نقدي و نمودار نقطه سربه‌سر را براي شما تهيه كند. با استفاده از اين دو ابزار خواننده مي‌تواند بفهمد كه ميزان فروش چقدر بايد باشد كه هزينه‌ها را پوشش دهد و همين طور چه مقدار سرمايه براي يك شروع موفق لازم است. دقت داشته باشيد كه در شروع كارتان شما هزينه‌هاي زيادي داريد در حالي كه فروش شما نامطمئن است. همچنين اگر نسيه بفروشيد مدتي طول مي‌كشد تا پول به دست شما برسد.
8- خلاصه مديريتي تهيه كنيد.شايد مهم‌ترين بخش يك طرح تجاري خلاصه مديريتي آن باشد. اين بخش خلاصه‌اي است از كل طرح و معمولاً در ابتداي طرح قرار مي‌گيرد. اين خلاصه همچنين عاملي تعيين‌كننده در تصميم‌گيري سرمايه‌گذاري است كه با كمبود وقت مواجه است. اگر خلاصه براي سرمايه‌گذار جذاب باشد به خواندن ادامه مي‌دهد وگرنه از آن دست مي‌كشد. خلاصه‌ي مديريتي بايد پس از پايان نگارش طرح نوشته شود تا نكته‌اي ناديده نماند. خلاصه‌ي مديريتي بايد پركشش باشد تا خواننده را به خواندن بيشتر ترغيب كند.
9- طرح را بازبيني كنيد.وقتي كه طرح خود را كامل نموديد، با ديدي مستقل آن را مورد بررسي قرار دهيد. يعني از شخصي كه در فرآيند تهيه‌ي طرح دخيل نبوده است و توانايي انتقاد سازنده را دارد بخواهيد كه آن را بازبيني كند.
10- برنامه را به كار ببنديد.در نهايت يك طرح همواره بايد همچون سندي پويا ديده شود و جزئيات دقيق در ارتباط با تاريخ‌ها، زمان‌بندي اتمام كارها، و مسئوليت‌هاي مشخص را دربرگيرد. طرح بايد پيوسته مورد بازبيني قرار گرفته و به روزرساني شود. همچنين در بررسي تحقق پيش‌بيني‌ها مورد استفاده قرار گيرد. كسب و كارها به شدت وابسته به افرادي هستند كه اقدامات را انجام مي‌دهند و در قبال آن مسئوليت مي‌پذيرند. يك طرح تجاري موفق طرحي است كه كمك مي‌كند از قرار گرفتن كسب و كار در مسيري كه به اهداف شركت منتهي مي‌شود اطمينان حاصل كنيم.
نويسنده: Alan Gleeson is the Managing Director of Palo Alto Software, Ltd.
مترجم: بهزاد ساعدپناه
راهنمای نگارش طرح کسب وکار 